Epifanías de Lois Pereiro, por Luís Álvarez Pousa

Luís Álvarez Pousa, www.elidealgallego.es, 4/07/2010

É Lois Pereiro un maldito? Érao. Acaso por terse atrevido a contraculturalizar cando na tribo aínda pesaba máis o cánon que a rede. Tamén porque a colza fixera del un desafío existencial, incómodo a máis non poder para o establishment intelectual do seu tempo. Fóra da autóritas académica, coa que non sintonizaba, e fóra las liturxias que establecen límites preservando os seus acomodadores o dereito de admisión, non hai vida para quen coma el fixera do desasosego e tamén do desespero unha fonte de rebeldía. Sen que nada puidera con esa súa capacidade de resistencia. Nin sequera cando estaba ao borde do abismo: “nunca perdín despois de tantos anos esa necesidade de sentirme sempre molesto e radical”. Era un poeta maldito. Xusto ata o día en que a mesma Academia o revalida nesa súa condición, que non é senón a dun viaxeiro aberto a corredores infinitos nos que a vida e a literatura se consubstancian e confunden. Na confesión de Kafka –a miña felicidade, as miñas capacidades e calquera posibilidade de que eu sexa útil de algunha maneira están desde sempre na literatura- está tamén, antes e despois da súa enfermidade, a mirada estilizada e líquida do poeta.


Souben del a través das entregas multicopiadas de Loia, a publicación que Manolo Rivas me enviaba puntualmente desde Madrid. Había algo de Rompente, aquel colectivo de provocadoras rupturas, e nada dos que en Xistral escrituramos nos primeiros 70 poemarios de contestación social. Cando a editorial Positivas se atreveu a antoloxizalo por vez primeira, caín na conta do que representaban para o imaxinario dun país fallido, ou en transición, as súas epifanías urbanas. Choque brutal de realidades e sentimentos nos que a dor e o desexo humano se urxen e necesitan mutuamente, decantándose pese a todo, coma o anxo de “O ceo sobre Berlín”, o filme de Wim Wenders e Peter Handke, dous dos seus, por renunciar á inmortalidade a cambio de formar parte da vida mortal. Non doutra maneira podería escribir ese testamento, intimamente caudaloso, formalmente punk, forzosamente agónico, solidario e metafísico, que está en cada despece da súa Poesía última de Amor e Enfermidade.

Que a Academia o leve ao santoral das Letras, solemnizando no vindeiro 17 de maio a súa vida e obra, é o argumento máis acaído co que demostrar a utilidade da súa radical e valente ruptura co cánon cultural da Galicia dos 80. Forzou, sen buscalo, que o que el representa fronte aos estándares da literatura tradicional, e fronte á cultura do fast food, acabe sendo valorado polas institucións. Empezando pola que marca o cánon. Se a súa figura propositiva atraera a atención dos que, coma el no seu tempo, se experimentan fillos dunha cultura que ten instalados os seus tensores no corazón, nas venas e nas arterias –socioeducativas e sociolingüísticas- das tribos urbanas, mellor que mellor. Sempre que non o anestesien, nin o desactiven. Unha tentación a vixiar. Porque el nunca quixo deixar de sentirse molesto e radical.

A figura de Lois Pereiro, por Antón Patiño

Antón Patiño, www.xornal.com (16/07/2010)

Con Lois Pereiro o próximo Día das Letras Galegas acada unha dimensión nova. O vieiro que vai de Novoneyra ata Lois Pereiro amosa a vitalidade poética do país. Tamén o intanxíbel sentimento de rebelde señardade que percorre o mellor das nosas letras. Trátase de dúas ben merecidas homenaxes. Existe moita intensidade no itinerario de Lois Pereiro. Agroman nistes días algunha das claves: experiencia urbana, punk, contracultura, desexo (datos que casan nunha atraente mestura). A propia presenza física era xa unha testemuña elocuente da actitude vital. Unha modernidade que amosa o seu vínculo coa música, co cine, coa cultura alternativa que ía deixar unha pegada fonda na sensibilidade colectiva dos anos 60 e 70 (que cadran co tempo de formación). Hai tamén unha linaxe simbolista e romántica, presente coma substrato na súa vontade estética. Un sentimento intimista fronte á dor da existencia. Unha ética onde o negro vai ser cor emblemática. A fasquía expresionista agroma en cada suco do rostro. Hai fotos lendarias: o noso poeta retratado contra o fondo da noite. Baixo a chuvia. A carón dun escaparate onde a sombra do espello proxecta a imaxe do dandi. Esguío, todo nervio e sensibilidade. Tamén os seus poemas fixeron esa ruta cara a áscese: nunha economía da expresión depurada ata o extremo. A raíz da emoción no cerne da palabra. Aquela estilizada silueta escura contra o trasfondo urbano (Monforte, Madrid, Santiago, A Coruña) era xa de primeiras unha proclama expresionista. Nómade existencial seguindo a ruta de Joyce en Dublín, paseando solitario por Edimburgo na procura do escintileo dun poema. Viaxando nun tren nocturno cara unha Centroeuropa mítica (parando na estación da desesperanza en Thomas Bernhard ou dialogando con Peter Handke). Deica atopar en Berlín imaxes interiores. Axexando todo con ollos introvertidos: a tatuaxe existencial gravada na conciencia. Personalidade hipersensíbel a reflectir o claroescuro dun drama espido. A luz negra da melancolía repregada sobre a espiral do “ennui”. Os seus poemas insomnes teñen moito de telegramas do alén. Radiografías da angustia. O mapa sensorial está feito de misteriosas fendas: vibra o silencio. O corpo é un segredo (que nos está a falar). Sentimos gravitar a palabra, tatuaxe na mente. Gravada na pel: pousada nas mans como unha ofrenda. A morte acada un seu dominio solemne: atravesamos o territorio das palabras-dor. A ringleira amoreada das liñas dun texto que doe. Silandeiras palabras que falan dun ámbito de clausura. Repousa baixo a lenda dun epitafio punk: Cuspídeme enriba cando pasedes/ por diante do lugar no que eu repouse/ enviándome unha húmida mensaxe/ de vida e de furia necesaria. Unha aleación de alto contraste: vida e morte, furia e silencio (esculca radical no epicentro da autenticidade). Se cadra ninguén coma o propio poeta cara expresar o sentimento que hoxe temos na reivindicación colectiva da súa obra: E estou vivindo un soño repetido/ nas noites dos que me seguen querendo.